γράφει ο Λάζαρης Γιάννης
Ο Αρχιμήδης, συγγενής και φίλος τού βασιλιά των Συρακουσών Ιέρωνα, απόδειξε, ότι είναι δυνατόν με δοθείσα δύναμη να κινήσει δοθέν βάρος. Καυχήθηκε για την ισχύ τής απόδειξης λέγοντας, ότι, εάν είχε άλλη Γη πηγαίνοντας σε εκείνη θα κινούσε την εδώ. Επειδή απόρησε ο Ιέρων, τού ζήτησε να μεταφέρει το πρόβλημα σε πρακτική εφαρμογή και να δείξει κάτι το μεγάλο να κινείται από μικρή δύναμη.
Ο Αρχιμήδης λοιπόν, αφού έβαλε πολλούς ανθρώπους και πλήρες φορτίο μέσα σε ένα βασιλικό πλοίο με τρεις ιστούς, που είχε ναυπηγηθεί με κόπους και πολλούς τεχνίτες, καθόταν μακρυά και όχι με υπερένταση, αλλά με ηρεμία σύροντας με το χέρι του το άκρο σχοινιού ενός πολύσπαστου το μετέφερε διολισθαίνοντας και χωρίς δυσκολία, σα να βρισκόταν στη θάλασσα.
Η έκπληξη τού βασιλιά, που αντιλήφθηκε τη δύναμη τής τεχνικής τού Αρχιμήδη, ήταν μεγάλη. Τού ζήτησε λοιπόν, να κατασκευάσει μηχανήματα για άμυνα για κάθε περίπτωση πολιορκίας και επίθεσης.
Το πρότυπο κατασκευάστηκε
από σπουδαστές
τού Smith College
(Northampton,
Massachusetts, USA).
Μόλις επιτέθηκαν οι ρωμαίοι από ξηρά και θάλασσα, οι συρακούσιοι φοβήθηκαν, επειδή νόμισαν, ότι δέν θα ήταν δυνατον να αντισταθούν σε τόση βία και δύναμη.
Όταν όμως, ο Αρχιμήδης έθεσε σε ενέργεια τις μηχανές του, τους μεν πεζούς προσέβαλλαν κάθε είδους τοξεύματα και μεγάλοι λίθοι, οι οποίοι ρίχνονταν με θόρυβο και απίστευτη ταχύτητα, ανέτρεπαν τους επιτιθέμενους κι έφερναν σύγχυση στις τάξεις τους, τα δε πλοία, αιφνίδια υπεραιωρούμενες από τα τείχη κεραίες, άλλα μεν με ορμή τα βύθιζαν, άλλα δε τα άρπαζαν με λαβίδες από τις πρώρες και τα βύθιζαν ορθά με την πρύμνη πρός τα κάτω ή τα έσερναν προς το εσωτερικό με γερά σχοινιά και τα πέταγαν με ορμή σε γκρεμούς και σκόπελους, οπότε οι επιβαίνοντες συντρίβονταν με μεγάλη φθορά.
Το πρότυπο (κλίμακα: 1/60), όπως και η κάτω δεξιά ταινία
έγιναν από τον dr. Harry G. Harris, καθηγητή Δομοστατικής
τού πανεπιστημίου Drexel (Philadelphia, Pennsylvania, USA).
Πολλές φορές κάποιο πλοίο υψωνόταν από τη θάλασσα μετέωρο, περιστρεφόταν εδώ κι εκεί και αιωρούταν παρέχοντας φρικτό θέαμα, ενώ το πλήρωμα εκσφενδονιζόταν στον αέρα. Στο τέλος, ριχνόταν κενό πάνω στα τείχη ή έπεφτε μόνο του και τσακιζόταν στη θάλασσα, όταν το άφηνε η λαβίδα.
Στην πολιορκητική μηχανή δε, που έφερνε ο ρωμαίος στρατηγός Μάκρελλος (αφού είχε δέσει ανά δυο τα πλοία), η οποία λεγόταν σαμβύκη, επειδή έμοιαζε με το μουσικό όργανο, ενώ ακόμα βρισκόταν μακρυά κι έπλεε προς το τείχος, ριχνόταν λίθος βάρους δέκα ταλάντων (360 κιλών), κατόπιν άλλος και έπειτα τρίτος με μεγάλη ορμή.
Έσπασε έτσι η βάση τού μηχανήματος και οι αρμοί ζεύξης, ώστε ο Μάκρελλος σε αμηχανία βρισκόμενος διέταξε τα πλοία να αποπλεύσουν και το πεζικό να απομακρυνθεί.
Kατασκευή υπό κλίμακα 1/20
από τον καθηγητή Roberto Iannò
τού Ινστιτούτου Statale d'Arte
(Συρακούσες).
Αφού δε συσκέφτηκαν, αποφάσισαν να επιτεθούν κατα των τειχών τη νύκτα, γιατί υπολόγισαν, ότι τα τηλεβόλα, τα οποία χρησιμοποιούσε ο Αρχιμήδης είχαν τέτοια ορμή, κατά τη ρίψη των βλημάτων, ώστε να υπερίπτανται αυτών, που βρίσκονταν κοντά στα τείχη και να τούς αφήνουν τελείως απρόσβλητους.
Ο Αρχιμήδης όμως, όπως φαίνεται, ήταν τελείως προετοιμασμένος και για αυτή την περίπτωση. Είχε κατασκευάσει μηχανήματα, ώστε να βάλλουν ανάλογα και για μικρές αποστάσεις βέλη, και είχε ανοίξει στο τείχος πολλές μικρές τρύπες κοντά η μια στην άλλη, από τις οποίες μικρού βεληνεκούς μηχανήματα, που λέγονταν σκορπιοί, ήταν δυνατόν να πλήξουν τους πλησίον εχθρούς, ενώ εκείνοι δέν μπορούσαν να τα δουν στο σκοτάδι μέσα στις τρύπες.
Όταν λοιπόν μια νύκτα πλησίαζαν τα τείχη νομίζοντας, ότι δέν τους έχουν αντιληφθεί, δέχθηκαν πάλι από όλα τα μέρη τού τείχους πολλά βέλη, κτυπήματα και πέτρες στα κεφάλια τους σχεδόν κατακόρυφα, οπότε αναγκάστηκαν να απομακρυνθούν. Ενώ δε βρίσκονταν σε αρκετή απόσταση, ρίχνονταν κι εκεί βέλη και τους πετύχαιναν, ενώ οπισθοχωρούσαν.
Kατασκευή:
dr. Harry G. Harris,
καθηγητής Δομοστατικής
τού πανεπιστημίου Drexel
(Philadelphia, Pennsylvania, USA).
Είτε κοντά είτε μακρυά είτε από τα πλοία, οι ρωμαίοι πάθαιναν καταστροφές και δέν μπορούσαν να αντιδράσουν με κανένα τρόπο, γιατί τα περισσότερα από τα μηχανήματα τα είχε τοποθετήσει ο Αρχιμήδης πίσω από το τείχος, ώστε να είναι αθέατα και οι ρωμαίοι φαινόταν, ότι μάχονταν εναντίον των θεών, αφού πάθαιναν μεγάλες φθορές εκ τού αφανούς.
Ο Μάρκελλος λοιπόν, απομακρύνθηκε και ειρωνευόμενος τους τεχνίτες και τους μηχανικούς του έλεγε: «Δέν θα παύσουμε επί τέλους να πολεμάμε τόν γεωμετρικό αυτό Βριάρεω (σημ. εκατόγχειρας στη μυθολογία), ο οποίος τα μεν πλοία μας τα σηκώνει από τη θάλασσα, κτυπώντας δε τη σαμβύκη την διέλυσε πρός ντροπή μας, και είναι ανώτερος από τους μυθικούς εκατόγχειρες, αφού βάλλει συγχρόνως τόσα βλήματα εναντίον μας;».
Το πρότυπο
κατασκευάστηκε υπό κλίμακα
από τους σπουδαστές
Massimo Gozzo
και Francesca Pedalino
σαν μέρος τής διδακτορικής
τους διατριβής
στο πανεπιστήμιο
Università degli Studi
di Reggio Calabria
τής Ιταλίας.
Οι συρακούσιοι ήταν χειριστές των μηχανημάτων τού Αρχιμήδη, ενώ τα άλλα συμβατικά όπλα έμεναν εντελώς αχρησιμοποίητα. Η πόλη χρησιμοποιούσε και για την άμυνα και για την ασφάλειά της μόνο τα όπλα του. Τέλος δε, βλέποντας ο Μάρκελλος, ότι οι ρωμαίοι τρόμαζαν τόσο πολύ και μόνο όταν έβλεπαν κάποιο σχοινί ή ξύλο να προεξέχει από τα τείχη φοβούμενοι, ότι επρόκειτο για κάποιο μηχάνημα τού Αρχιμήδη, αποφάσισε να απέχει κάθε μάχης και επίθεσης κι εναπόθεσε τις ελπίδες του για την άλωση στο μακρό χρόνο τής πολιορκίας.
Ενώ ο Αρχιμήδης
είχε ανακαλύψει πολλά και σπουδαία πράγματα,
παρακάλεσε τους φίλους και τους συγγενείς του,
μετά το θάνατό του, να χαράξουν
στον τάφο του σαν επιτύμβιο,
ένα κύλινδρο, που να περιείχε σφαίρα,
αφού γράψουν το λόγο τού κυλίνδρου προς τη σφαίρα
(3:2, τον οποίο είχε επίσης ο ίδιος ανακαλύψει).
Πολύ λύπησε τον Μάρκελλο ο θάνατος τού Αρχιμήδη κατά τη λεηλασία των Συρακουσών, αφού μετά από καιρό καταλήφθηκε τελικά η πόλη. Διότι, κατά την κατάληψη τής πόλης βρέθηκε μόνος του να μελετάει κάποιο γεωμετρικό σχήμα κι απορροφημένος δέν αντιλήφθηκε την επιδρομή των ρωμαίων ούτε την άλωση τής πόλης. Όταν αιφνίδια ένας ρωμαίος στρατιώτης τον διέταξε να τον ακολουθήσει προς τον Μάρκελλο κι εκείνος αρνήθηκε προτού λύσει τελείως το πρόβλημα, ο στρατιώτης οργίστηκε και τον σκότωσε με το ξίφος του.
Περίφημες έχουν καταστεί οι ρήσεις, οι αποδιδόμενες στον Αρχιμήδη, ότι λέχθηκαν στο ρωμαίο στρατιώτη πριν τον σκοτώσει:
Παρ κεφαλάν και μή παρά γραμμάν. (Κτύπησε το κεφάλι κι όχι το σχήμα, Δίων Κάσσιος).
Ταν κεφαλάν πλήττειν, μή ταν γραμμάν αφανίζειν. (Κτύπα στο κεφάλι, μή χαλάς τό σχήμα, Παχυμέρης).
Απόστηθι άνθρωπε τού διαγράμματός μου. (Μακρυά άνθρωπε από το σχήμα μου, Τζέτζης).Άλλοι πάλι λένε, ότι ο Αρχιμήδης είδε το στρατιώτη και τον παρακάλεσε να περιμένει λίγο, για να μήν αφήσει ημιτελές και ανεξέταστο το πρόβλημα, που ερευνούσε, ο δε στρατιώτης δέν έλαβε υπ΄όψη του την παράκληση και τον σκότωσε.
Εκτός αυτών υπάρχει και τρίτη έκδοχή, σύμφωνα με την οποία, ενώ ο Αρχιμήδης μετέφερε προς τον Μάρκελλο από τα μαθηματικά του όργανα ηλιακά ρολόγια, πλανητάρια και γνώμονες (αστρονομικά όργανα), κάποιοι στρατιώτες, που τον συνάντησαν στο δρόμο, νόμισαν, ότι το φορτίο είχε χρυσό και τον σκότωσαν.
freeinquiry
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου