Υπό αμφισβήτηση τα οφέλη των ω-3

Τα λιπαρά ψάρια είναι πλούσια σε βιταμίνη D, βιταμίνες  και ωμέγα-3 ενώ η συχνή κατανάλωσή τους έχει συνδεθεί με την καλή υγεία του 



καρδιαγγειακού συστήματος. Δεν συμφωνούν όμως όλοι οι διατροφολόγοι για το άν τα ψάρια κάνουν τελικά καλό στην υγεία. Σύμφωνα με ορισμένους, πολύ πιθανόν η κατανάλωση ψαριών να μην έχει καθεαυτό όφελος. Απλώς όσοι καταναλώνουν ψάρια, τείνουν να κάνουν γενικότερα πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές.

Οι επιστήμονες ακόμα δεν συμφωνούν για τα καρδιαγγειακά οφέλη που παρέχουν τα ωμέγα-3 (ή ω-3) καθώς οι μελέτες επί του θέματος έχουν αντικρουόμενα ευρήματα. Η πιο πρόσφατη από τις μελέτες δημοσιεύθηκε πριν μερικές εβδομάδες στην «Επιθεώρηση της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας» (JAMA) και αφορούσε συνδυασμένη ανάλυση 20 προγενέστερων, στις οποίες είχαν συμμετάσχει συνολικά 68.680 άτομα. Η ανάλυση, που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα συμπληρώματα σε ω-3 δεν μειώνουν τα εμφράγματα (καρδιακές προσβολές), τα εγκεφαλικά ή γενικότερα τους θανάτους από καρδιοπάθεια.

Ανάλογα ευρήματα είχε και η επονομαζόμενη μελέτη Origin-Grace του Πανεπιστημίου ΜακΜάστερ, στον Καναδά, η οποία δημοσιεύθηκε τον  Ιούνιο του 2012 και δεν κατόρθωσε να βρει καρδιολογικά οφέλη όσον αφορά την εξέλιξη της αθηροσκλήρυνσης (στεφανιαίας νόσου) σε διαβητικούς και προδιαβητικούς ασθενείς.

Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και τα ευρήματα μελέτης σε 20.000 ασθενείς από τη Νότιο Κορέα που δημοσιεύθηκε ένα μήνα νωρίτερα, αλλά και μια μελέτη του 2010 που δημοσιεύθηκε στην κορυφαία ιατρική επιθεώρηση στον κόσμο, την «New England Journal of Medicine».  Αυτή η μελέτη αφορούσε 4.837 άνδρες, ηλικίας 60-80 ετών, που έπασχαν από καρδιοπάθεια. Οι μισοί πήραν συμπληρώματα ιχθυελαίων και οι υπόλοιποι μια ανενεργό ουσία. Οι ερευνητές τους παρακολούθησαν επί περισσότερο από μία τριετία, διαπιστώνοντας πως ο αριθμός των εμφραγμάτων ήταν παραπλήσιος στις δύο ομάδες ανεξάρτητα από τα ω-3 που κατανάλωναν.

Τα υπέρ των ω-3

Αν και όλα αυτά μοιάζουν αρκετά για να κλονιστεί η εμπιστοσύνη κάποιου στα συμπληρώματα των ιχθυελαίων, υπάρχει και ο αντίποδας. Αρκετές μελέτες έχουν προσδώσει στα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα των συμπληρωμάτων ιχθυελαίων αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, οι οποίες καταπραΰνουν τους πόνους των πασχόντων από αρθρίτιδα περισσότερο απ’ όσο τα απλά παυσίπονα.

Επιπλέον, μελέτη που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα από επιστήμονες του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο, έδειξε ότι τα λιπαρά οξέα τους μπορεί να μειώνουν την βιολογική γήρανση των κυττάρων. Και μελέτη σε 14.500 νεαρούς ενήλικες, τους οποίους παρακολουθούν από τη γέννησή τους κατά τη δεκαετία του 1990 επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, δείχνει πως μπορεί να βελτιώνουν την εγκεφαλική λειτουργία και να προστατεύουν από την κατάθλιψη.

Και μετά, είναι οι έρευνες για τη σχέση των ιχθυελαίων με τη συμπεριφορά των παιδιών. Η δρ Άλεξ Ρίτσαρντσον, ερευνήτρια στο Τμήμα Φυσιολογίας, Ανατομίας & Γενετικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, μελετά το όλο θέμα εδώ και μία δεκαετία και είναι απολύτως πεπεισμένη για τα οφέλη των ω-3 λιπαρών οξέων. «Οποιοσδήποτε πιστεύει ότι τα ω-3 λιπαρά οξέα δεν ωφελούν την υγεία, πρέπει να εξεταστεί από γιατρό», δήλωσε στους «Sunday Times». «Κανείς δεν έχει βρει πότε και πώς ακριβώς προκαλεί καρκίνο το τσιγάρο, αλλά όλοι ξέρουμε πως αυτό είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός».

Η επίσημη θέση για τα ω-3

Ποια είναι, όμως, η θέση των αρμόδιων υγειονομικών ρυθμιστικών αρχών; ΤοΕθνικό Ίδρυμα Υγείας & Κλινικής Υπεροχής (το NICE, ο βρετανικός κυβερνητικός οργανισμός που εκδίδει τις επίσημες συστάσεις για θέματα Υγείας) συνιστά να εξετάζεται η χορήγηση συμπληρωμάτων ω-3 τους τρεις πρώτους μήνες έπειτα από ένα έμφραγμα, σε όσους δεν προσλαμβάνουν επαρκείς ποσότητες μέσω της διατροφής τους.

Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Προδιαγραφών Τροφίμων (EFSA), παρότι απαγορεύει να αναγράφεται στα συμπληρώματα πως μειώνουν τη νοσηρότητα, επιτρέπει να αναγράφουν «γενικούς ισχυρισμούς υγείας» – ότι, μεταξύ άλλων, συμβάλλουν στην διατήρηση της φυσιολογικής όρασης και λειτουργίας της καρδιάς και του εγκεφάλου, καθώς και στην φυσιολογική ανάπτυξη των παιδιών.

Οι ίδιοι οι καταναλωτές, όμως, τί πρέπει να κάνουν; «Κανονικά, θα έπρεπε να προσλαμβάνουν από τη διατροφή τους τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που χρειάζονται», απαντά η διατροφολόγος Βικτώρια Τέιλορ, από το Βρετανικό Ίδρυμα Καρδιάς (BHF). «Αν όμως κάποιος δεν μπορεί, θα πρέπει με κάποιο τρόπο να τα αναπληρώσει, διότι αφ’ ενός ο οργανισμός δεν τα παράγει, αφ’ ετέρου τα χρειάζεται για σχεδόν όλες τις λειτουργίες του».

Τα ω-3 λιπαρά οξέα εκ φύσεως υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες στα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, η σαρδέλα, το σκουμπρί, οι αντσούγιες και η ρέγγα. Υπάρχουν επίσης σε ορισμένα φυτικά έλαια, όπως το λινέλαιο. Η ημερήσια συνιστώμενη δόση ω-3 λιπαρών οξέων ανέρχεται σε τουλάχιστον 400 mg  (μία μέση μερίδα σολομού περιέχει 3 γραμμάρια).

H πιθανή εξήγηση των αντικρουόμενων μελετών

Σε μια πρόσφατη μελέτη, Βρετανοί επιστήμονες βρήκαν ότι ο κίνδυνος για εγκεφαλικό επεισόδιο μειώνεται σημαντικά με την κατανάλωση ψαριού τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ προχώρησαν σε μεταανάλυση προηγούμενων μελετών στην οποία είχαν συμμετάσχει συνολικά 800.000 άτομα από 15 χώρες. Διαπίστωσαν λοιπόν ότι η λήψη συμπληρωμάτων ω-3 λιπαρών οξέων δεν συνέβαλε στον περιορισμό του κινδύνου εμφάνισης εγκεφαλικών. Όμως τα στοιχεία έδειξαν ότι η συχνή κατανάλωση λιπαρών ψαριών (π.χ. σολομός, σαρδέλα, σκουμπρί κ.ά.) περιόριζε σε σημαντικό βαθμό την πιθανότητα εγκεφαλικού επεισοδίου. Συγκεκριμένα, όσοι εθελοντές έτρωγαν ψάρια δύο φορές την εβδομάδα αντιμετώπιζαν κατά 6% μικρότερο κίνδυνο για εγκεφαλικό, ενώ στην περίπτωση εκείνων που κατανάλωναν πέντε ή περισσότερες μερίδες λιπαρών ψαριών την εβδομάδα ο κίνδυνος μειωνόταν κατά 12%.

Όταν οι ερευνητές μελέτησαν τα επίπεδα ω-3 λιπαρών οξέων στο αίμα των συμμετεχόντων και δεν παρατήρησαν κάποια σημαντική αλλαγή ως προς τον κίνδυνο εγκεφαλικού ανάμεσα σε όσους είχαν υψηλά ή χαμηλά επίπεδα. Έτσι ανέφεραν στην επιθεώρηση «British Medical Journal», ότι στη σάρκα του ψαριού ενδεχομένως να κρύβονται και άλλα πολύτιμα στοιχεία που σε συνδυασμό με τα ω-3 λιπαρά οξέα χαρίζουν προστασία.

 healthyliving.gr