DHEA: Η μητέρα ορμόνη

Η DHEA συχνά ονομάζεται «μητέρα όλων των ορμονών» (mother hormone) επειδή το σώμα τη χρησιμοποιεί για να παράγει ανδρικές και 



γυναικείες σεξουαλικές ορμόνες, τεστοστερόνη, οιστρογόνα και προγεστερόνη οι οποίες παράγονται από τα επινεφρίδια (αδένες που βρίσκονται  πάνω από τα νεφρά) περιλαμβανομένης της ορμόνης του στρες, της κορτιζόλης.

Απ’ όλους τους βιολογικούς δείκτες για τη γήρανση, η DHEA (δiϋδροεπιανδροστερόvη) είναι ίσως ο σημαντικότερος. Οι μελέτες επιβεβαιώνουν ότι τα επίπεδα της DHEA είναι ένας εξαίρετος παράγοντας πρόβλεψης των σχετιζόμενων με την ηλικία ασθενειών και προβλημάτων υγείας.

Η DHEA είναι πιθανώς η ορμόνη που σημειώνει την ταχύτερη πτώση καθώς γερνάμε, μια πτώση που ξεκινά σε ηλικία περίπου 25 ετών. Όσο χαμηλότερο είναι το επίπεδο της DHEA τόσο πιθανότερο είναι να εμφανίσουμε τις εκφυλιστικές ασθένειες της γήρανσης: αρτηριοσκλήρυνση, διαβήτη, καρκίνο, οστεοπόρωση και μειωμένη ανοσία. Για να το πούμε ωμά, όσο χαμηλότερο είναι το επίπεδο της DHEA, τόσο πιθανότερο είναι να πεθάνουμε από κάποια ασθένεια σχετιζόμενη με την ηλικία. Αντίθετα, τα υψηλά επίπεδα της DHEA μπορεί να σας προστατεύσουν ακριβώς από τις ίδιες ασθένειες, ή ακόμα και να τις αναστρέψουν.

Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο της DHEA, τόσο καλύτερα νιώθουμε, με εντονότερη αίσθηση ευεξίας και καλύτερη ικανότητα αντιμετώπισης του συναισθηματικού και φυσικού στρες. Η DHEA είναι η αφθονότερη ορμόνη στο σώμα μας — σε κανονικές) συνθήκες παράγουμε περίπου 25 έως 30 mg της ορμόνης αυτής καθημερινά.  Όταν η παραγωγή της DHEA σημειώνει πτώση, το ίδιο συμβαίνει και με την παραγωγή όλων των άλλων σχετιζόμενων με αυτήν ορμονών.

Τα επινεφρίδια φτιάχνουν την DHEA από τη χοληστερόλη (πολύ μικρές ποσότητες DHEA κατασκευάζονται επίσης στους όρχεις ή στις ωοθήκες σας). Τα επίπεδα της DHEA φτάνουν στο ύψιστο σημείο τους όταν είμαστε σε ηλικία 20-25 ετών. Μετά από την ηλικία αυτή, η ποσότητα της DHEA που παράγετε υφίσταται μια φυσική μείωση με ρυθμό περίπου 2% ετησίως.

Αυτό σημαίνει ότι, μέχρι να φτάσετε σε ηλικία 40  ετών περίπου, παράγετε μόλις τη μισή ποσότητα σε σύγκριση με την παραγωγή της στην ηλικία των 20 ετών. Σε ηλικία 65 ετών, παράγετε μόλις το 10 έως 20% της μέγιστης παραγωγής σας. Σε ηλικία 80 ετών, παράγετε μόνο το 5% της μέγιστης παραγωγής σας. Γενικά, οι γυναίκες παράγουν 10 έως 20% λιγότερη DHEA από τουςάνδρες. Ο ρυθμός παραγωγής τους, ωστόσο, μειώνεται κατά το ίδιο ποσοστό του 2% κάθε χρόνο.

Η DHEA προστατεύει από ασθένειες

Καρδιά και DHEA. Υπάρχει μια βέβαιη σχέση ανάμεσα στα επίπεδα της DHEA και ι της στεφανιαίας νόσου. Μια ενδιαφέρουσα μελέτη ασθενών που επρόκειτο να υποβληθούν σε χειρουργικές επεμβάσεις αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass) έδειξε ότι όσο υψηλότερα ήταν τα επίπεδα της DHEA, τόσο λιγότερο σοβαρή ήταν η στεφανιαία νόσος.

Ενίσχυση της Ανοσίας με την DHEA. Ένας εικοσάχρονος μπορεί εύκολα να απαλλαγεί από ένα κρυολόγημα ή μια γρίπη, που θα κρατούσε έναν εξηντάχρονο στο κρεβάτι για μια ολόκληρη εβδομάδα. Καθώς μεγαλώνουμε, το ανοσοποιητικό μας σύστημα εξασθενεί, με αποτέλεσμα να γινόμαστε πιο ευάλωτοι στις ασθένειες και στις λοιμώξεις. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα που γερνά μας κάνει επίσης επιρρεπέστερους σε εκφυλιστικές νόσους, όπως η αρτηριοσκλήρυνση και οι αυτοάνοσες ασθένειες.

Το 1997, μια προσεκτική μελέτη υγιών ανδρών μεγαλύτερης ηλικίας, έδειξε ακριβώς πόσο αποτελεσματικά ενισχύει την ανοσία η DHEA. Τα άτομα που μελετήθηκαν πήραν 50 mg DHEA ημερησίως για είκοσι εβδομάδες. Στο τέλος της χρονικής αυτής περιόδου, όλοι οι άνδρες εμφάνισαν αξιόλογες αυξήσεις των άνοσων συστατικών στο αίμα τους. Το πιο αξιοσημείωτο ήταν ότι τα επίπεδα των λευκών αιμοσφαιρίων, των ονομαζόμενων μονοκυττάρων, αυξήθηκαν κατά μέσον όρο κατά 45%, ενώ άλλοι δείκτες, όπως τα κύτταρα Τ, εμφάνισαν άνοδο τουλάχιστον κατά 20%.

Καρκίνος.  Η DHEA δε θεραπεύει τον καρκίνο, αλλά θα μπορούσε να κάνει κάτι εξίσου καλό: να είναι ένα συμπλήρωμα που προλαμβάνει τον καρκίνο. Μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι η DHEA προλαμβάνει τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου, του ήπατος, των πνευμόνων, του προστάτη, του λεμφικού συστήματος και του δέρματος.  Οι πιθανότητες να νοσήσει κανείς από καρκίνο αυξάνονται όσο πέφτουν τα επίπεδα της DHEA — τα άτομα με καρκίνο της ουροδόχου κύστης και οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού έχουν σχεδόν πάντα επίπεδα DHEA πολύ χαμηλότερα από τα φυσιολογικά.

Υπάρχει μόνο μια γνωστή εξαίρεση: οι άνδρες που διατρέχουν κίνδυνο καρκίνου του προστάτη ή που ήδη πάσχουν από τη νόσο αυτή πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί με τη χρήση της DHEA. Η DHEA μπορεί να αυξήσει την παραγωγή τεστοστερόνης και αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τον καρκίνο του προστάτη.

Δυνατότερα οστά. Η DHEA μπορεί να σταματήσει την οστεοπόρωση, ίσως και να την αναστρέψει. Να πώς γίνεται αυτό: η DHEA αυξάνει τη δραστηριότητα των οοτεοβλαστών. των, κυττάρων που οικοδομούν τα οστά, και αναστέλλει τη δραστηριότητα των οστεοκλαστών, των κυττάρων που καταστρέφουν τα οστά. Τα άτομα με οστεοπόρωση γενικά έχουν πολύ χαμηλότερα επίπεδα DHEA από τους μη πάσχοντες. Κατά τον ίδιο τρόπο, μεταξύ των ενηλίκων μεγαλύτερης ηλικίας, τα άτομα με τα υψηλότερα επίπεδα DHEA έχουν τα πυκνότερα οστά.

Γνωρίζουμε από μελέτες σε ζώα ότι τα συμπληρώματα DHEA μπορούν πραγματικά να αποκαταστήσουν την απωλεσθείσα οστική πυκνότητα. Μπορεί άραγε η DHEA να κάνει το ίδιο και για στον άνθρωπο;

Η σχέση με την κορτιζόλη

Η φυσιολογική παραγωγή της DHEA εξουδετερώνεται σε μια πολύπλοκη διεργασία, από την ορμόνη των επινεφριδίων, την κορτιζόλη. Η κορτιζολη, που μερικές φορές ονομάζεται ορμόνη του στρες, φτιάχνεται στους επινεφριδιακούς σας αδένες (επινεφρίδια) και εκκρίνεται όταν το σώμα τη χρειάζεται. Είναι η δεύτερη κατά σειρά αφθονότερη ορμόνη στο σώμα μετά την DHEA — συνήθως παράγουμε περίπου 10 έως 20 mg κορτιζόλη την ημέρα. Όταν είμαστε κάτω από συνθήκες στρες, ωστόσο, παράγουμε πολύ περισσότερη κορτιζόλη και αυτό, με τη σειρά του, αναστέλλει την παραγωγή της DHEA.

Καθώς περνούν τα χρόνια και γερνάμε, ο συνδυασμός της φυσικής μείωσης της παραγωγής DHEA και του συνεχούς στρες —κάτω από το οποίο ζούν πολλοί από μας λόγω της δουλειάς και των οικογενειακών πιέσεων — προκαλεί μια σχετική αύξηση της κορτιζόλης, που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη σοβαρή διατάραξη της ορμονικής ισορροπίας. Η παραγωγή της DHEA, που είναι ήδη φυσικά μειωμένη, καταστέλλεται ακόμα περισσότερο από την επιπλέον κορτιζόλη. Η ορμονική αρμονία χάνει την ισορροπία της καθώς η κορτιζόλη σταδιακά υπερισχύει.

Η υπερβολική κορτιζόλη και η ανεπαρκής DHEA έχουν σοβαρές προεκτάσεις για την υγεία. Καθώς η κορτιζολη παραγκωνίζει την DHEA, επηρεάζονται και όλες οι άλλες ορμόνες. Όσο ανεβαίνει το επίπεδο της κορτιζόλης, ανεβαίνει και η ινσουλίνη. Τελικά επιταχύνεται η  διαδικασία της γήρανσης. Δε χάνουμε μόνο την προστασία της DHEA, αλλά η κορτιζόλη αναστέλλει τα εικοσανοειδή που εκτελούν την εντολή που στέλνουν οι ορμόνες σας.

Είναι σαφές ότι η ισορροπία μεταξύ των επιπέδων της DHEA και της κορτιζόλης έχεικρίσιμη σημασία για να σπάσει αυτός ο θανατηφόρος κύκλος της γήρανσης. Ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή είναι η μείωση του επιπέδου κορτιζόλης, έτσι ώστε το σώμα να μπορεί να παράγει και να χρησιμοποιεί όσο το δυνατό περισσότερη DHEA.

Επειδή η κορτιζόλη είναι η ορμόνη του στρες, ένας κα) τρόπος να μειώσετε τα επίπεδα της είναι να μειώσετε τα επίπεδα του στρες. Ο πιο αξιόπιστος τρόπος μπορεί να είναι η χρησιμοποίηση ορισμένων από τα ζωτικά θρεπτικά συστατικά που είναι αποτελεσματικά στη μείωση των επιπέδων αυτών, όπως είναι η ακετυλο-1-καρνιτίνη, η βιταμίνη C, η βιταμίνη Α, ο ψευδάργυρος και το σελήνιο.

Δοσολογία της DHEA

Μελέτες έχουν δείξει ότι η DHEA παρατείνει το προσδόκιμο ζωής μέχρι και 50% σε πειραματόζωα. Αν και απομένει να μάθουμε πολλά ακόμα για τις τυχόν παρενέργειες που μπορεί να έχει μια πρόσληψη της DHEA με μορφή χαπιού, πολλές ευυπόληπτες εταιρείες παράγουν σήμερα DHEA. Θα πρέπει πάντως να ζητάτε ιατρική επίβλεψη αν λαμβάνετε συμπληρώματα. Οι συνηθισμένες δοσολογίες κυμαίνονται από 25 μέχρι 150 mg την ημέρα. Θα πρέπει πάντως να μετράτε τα επίπεδα της ορμόνης κάθε τρεις μήνες. Σημειώστε ότι η μεγάλη χορήγηση με συμπληρώματα μπορεί να καταστείλει τη φυσική ικανότητα του σώματος να τη συνθέτει.

Για την παρασκευή της DHEA χρησιμοποιείται μια στερόλη που ονομάζεται διοσγενίνη(diosegenin) και εξάγεται από τις άγριες γλυκοπατάτες (yam ή διοσκορέα). Η διοσγενίνη πρέπει να υποστεί επεξεργασία τουλάχιστον έξι βημάτων στο εργαστήριο για να μετατραπεί σε DHEA. Μπορεί να βρείτε προϊόντα που ισχυρίζονται ότι είναι «εκχυλίσματα άγριας γλυκοπατάτας», «πρόδρομοι της DHEA» ή «φυσική DHEA». Αλλά το σώμα σας δεν μπορεί να αρχίσει να μετατρέπει το εκχύλισμα άγριας γλυκοπατάτας σε DHEA και συνεπώς τα προϊόντα αυτά δεν είναι χρήσιμα. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να αγοράσετε ένα προϊόν που δεν αναγράφει ξεκάθαρα στην ετικέτα συσκευασίας του την περιεχόμενη δοσολογία DHEA σε mg.

healthyliving.gr