Ασπιρίνη: Σε λεπτή ισορροπία τα οφέλη και οι παρενέργειες

Η λήψη της ασπιρίνης συστήνεται σε άτομα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρδιακού ή ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου καθώς τα οφέλη σε αυτήν την κατηγορία υπερτερούν έναντι των παρενεργειών της (η ασπιρίνη αυξάνει την αιμορραγία στο στομάχι και τον εγκέφαλο).

Όμως τα υγιή άτομα δεν πρέπει να λαμβάνουν την ασπιρίνη σε καθημερινή βάση με στόχο την πρόληψη των καρδιακών επεισοδίων και του καρκίνου, σύμφωνα με μια νέα μετα-ανάλυση, καθώς στην περίπτωσή τους οι παρενέργειες της ασπιρίνης μπορεί να είναι μεγαλύτερες από τα οφέλη. Το θέμα ωστόσο  αναμένεται να διευκρινιστεί στα επόμενα πέντε χρόνια.

Τα οφέλη

Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι η ασπιρίνη, όταν λαμβάνεται καθημερινά, προλαμβάνει καρδιακές προσβολές (εμφράγματα), ισχαιμικά εγκεφαλικά αλλά και καρκίνους όπως είναι ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος του παχέος εντέρου, το μελάνωμα κλπ. Γι’ αυτό το λόγο υπάρχει τα τελευταία χρόνια μια μεγάλη συζήτηση για το αν όλα τα άτομα που είναι άνω των 50 ετών πρέπει να λαμβάνουν καθημερινά μια χαμηλή δόση ασπιρίνης.

Η δράση της ασπιρίνης κατά των καρδιοπαθειών και του καρκίνου προέρχεται από το σαλικυλικό οξύ, ένα αντιφλεγμονώδες και παυσίπονο φάρμακο. Μια τροποποιημένη μορφή του σαλικυλικού οξέος, το ακετυλοσαλυκιλικό οξύ, αποτελεί τη δραστική ουσία της ασπιρίνης το οποίο διασπάται μέσα στο σώμα σε σαλικυλικό οξύ. Ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει καταστεί σαφές πώς αυτή η ουσία δρα ενάντια στον καρκίνο. Για τις καρδιοπάθειες είναι γνωστό ότι καταπολεμά τη θρόμβωση μειώνοντας την παραγωγή ορισμένων εικοσανοειδών.

Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι η μακροπρόθεσμη λήψη ασπιρίνης, για περίπου 10 χρόνια, μειώνει τον κίνδυνο διαφόρων μορφών καρκίνου, ιδίως του εντέρου, αλλά είχαν εκφραστεί ανησυχίες για τις πιθανές παρενέργειες από την τόσο μακρόχρονη κατανάλωση. Και μια πρόσφατη ανάλυση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η καθημερινή λήψη ασπιρίνης για διάστημα 3 ετών μπορεί να μειώσει κατά 25% τον κίνδυνο για  καρκίνο.

Ωστόσο η νέα ανασκόπηση που διεξήχθη από ειδικούς της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Γουόρικ μετά από παραγγελία του Εθνικού Ινστιτούτου για την Ερευνα στην Υγεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Βρετανίας (ΝΗS), έδειξε ότι οι ισορροπίες είναι πολύ «λεπτές» καθώς οι παρενέργειες της ασπιρίνης αποκλείουν τη σύσταση της πρόσληψής της προς όλα τα άτομα άνω των 50 ετών.

Η ανασκόπηση έδειξε ότι υπάρχουν ποικίλα οφέλη από τη λήψη ασπιρίνης σε καθημερινή βάση όπως μείωση της τάξεως του 10% στα καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια και 15% γενικά στις καρδιοπάθειες. Αυτές οι μειώσεις μεταφράζονται σε 33 ως 46 λιγότερους θανάτους ανά 100.000 άτομα που λαμβάνουν τη θεραπεία με ασπιρίνη. Ο λόγος που η ασπιρίνη έχει αυτή τη δράση είναι ότι προλαμβάνει τη θρόμβωση.

Οι παρενέργειες

Ωστόσο η καθημερινή λήψη της ασπιρίνης φάνηκε να συνδέεται με αύξηση κατά 37% της γαστρορραγίας καθώς και κατά 35% του αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου οδηγώντας σε 68-117 επιπλέον θανάτους ανά 100.000 ασθενείς εξαιτίας γαστρορραγίας και σε 8-10 επιπλέον θανάτους ανά 100.000 ασθενείς εξαιτίας αιμορραγικού εγκεφαλικού. Να σημειωθεί ότι ακριβώς επειδή η ασπιρίνη προλαμβάνει τη θρόμβωση μειώνει τα ισχαιμικά εγκεφαλικά (αυτά που οφείλονται σε θρόμβο) αλλά ενισχύει τα αιμορραγικά εγκεφαλικά.

Η Αϊλίν Κλαρκ, καθηγήτρια Ερευνας για τη Δημόσια Υγεία στο Πανεπιστήμιο Γουόρικ σημείωσε ότι «είναι πολύ λεπτή η ισορροπία μεταξύ των πιθανών οφελών και των κινδύνων από τη λήψη ασπιρίνης. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί σχετικά με το πόσο και σε ποιους συστήνουμε τη λήψη της ασπιρίνης ζυγίζοντας προηγουμένως τις παρενέργειες».

Η καθηγήτρια προσέθεσε ότι με βάση τα ευρήματα, σε ό,τι αφορά τα εγκεφαλικά και τα καρδιακά επεισόδια η χορήγηση ασπιρίνης προληπτικά σε ολόκληρο τον πληθυσμό δεν συστήνεται αφού οι κίνδυνοι εμφάνισης εσωτερικής αιμορραγίας είναι μεγαλύτεροι από τα οφέλη.

Σε ό,τι αφορά την πρόληψη του καρκίνου, η Κλαρκ είπε ότι τα υπάρχοντα στοιχεία δεν είναι ακόμη ισχυρά ώστε να ληφθεί ξεκάθαρη απόφαση για το τι πρέπει να γίνει με τον γενικό πληθυσμό, ωστόσο οι κλινικές δοκιμές που γίνονται αυτή τη στιγμή θα ξεκαθαρίσουν το τοπίο μέσα στα επόμενα 5 χρόνια.