Τι κινδύνους κρύβει η έλλειψη ιωδίου;

Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δίνεται σε βρέφη, νήπια και μικρά παιδιά


Το ιώδιο είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο για την φυσιολογική ανάπτυξη και λειτουργία του οργανισμού. Προσλαμβάνεται από τη τροφή και ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός, αφού αποθηκεύεται στο θυροειδή αδένα κι εκεί χρησιμοποιείται για την παραγωγή των θυροειδικών ορμονών τριδοθυρονίνη (Τ3) και θυροξίνη (Τ4). Έτσι αποτελεί μέρος των ορμονών αυτών, οι οποίες ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός χρησιμοποιεί και αποταμιεύει ενέργεια, δηλαδή τη διαδικασία του μεταβολισμού.

Δυστυχώς, η έλλειψη ιωδίου αποτελεί παγκοσμίως ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα υγείας. Η έλλειψη ιωδίου συνεχίζει να εμφανίζεται ακόμα στις μέρες μας, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Βέβαια μετά τις κινητοποιήσεις και τις προσπάθειες που κατέλαβαν τα Ευρωπαικά και Ηνωμένα Έθνη το φαινόμενο έχει μειωθεί αρκετά αλλά το γεγονός ότι δεν έχει εξαληφθεί ακόμα είναι ανησυχητικό. Η έλλειψη ιωδίου ενός ατόμου μπορεί να το επηρεάσει τόσο σωματικά όσο και νοητικά. Μετά από πολλούς μήνες ανεπάρκειας είναι δυνατό να αναπτυχθεί υποθυροειδισμός, βρογχοκήλη και μειωμένη διανοητική λειτουργία. Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά;

Υποθυρεοειδισμός

Η έλλειψη ιωδίου είναι παγκοσμίως η πιθανότερη αιτία για την εμφάνιση υποθυροειδισμόυ, αφού το ιώδιο είναι απαραίτητο για την παραγωγή των θυροειδικών ορμονών.

Βρογχοκήλη

Βρογχοκήλη είναι η διόγκωση του θυρειδούς αδένα. Η διεύρυνση αυτή προκαλείται από την ανεπάρκεια του ιωδίου, λόγο της μειωμένης πρόσληψής του από τη διατροφή, αφού καταβάλλεται προσπάθεια για την παραγωγή θυροειδικών ορμονών. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωδη του Θυροειδούς (American Thyroid Association) η έλληψη ιωδίου είναι η πιο συχνή αιτία διόγκωσης του θυροειδούς αδένα και της εμφάνισης βρογχοκήλης παγκοσμίως.

Μειωμένη διανοητική λειτουργία

Γυναίκες με ανεπάρκεια ιωδίου κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης υπάρχει περίπτωση να γεννήσουν παιδιά με σοβαρή διανοητική και νευρολογική βλάβη, προβλήματα στην ανάπτυξη, στην ομιλία και την όραση, ενώ σε πιο σοβαρή μορφή η υπολειτουργία του θυροειδούς μπορεί να οδηγήσει σε κρετινισμό (ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από μόνιμη εγκεφαλική βλάβη, σπαστικότητα κ.ά.). Τέλος αυξάνεται ο κίνδυνος θνησιγένειας και νεογνικής θνησιμότητας.

Πηγές ιωδίου

Το ιώδιο δεν βρίσκεται σε όλα τα τρόφιμα αλλά πολύ καλές πηγές ιωδίου είναι τα φύκη, τα θαλασσινά, τα ψάρια (π.χ. μύδια, στρείδια, σαρδέλες, αστακός, μπακαλιάρος κ.ά.) και τα γαλακτοκομικά προιόντα. Βέβαια η πρόσληψη ιωδίου διαφέρει ανάλογα με τη γεωγραφική θέση της κάθε περιοχής. Δηλαδή περιοχές που βρίσκονται κοντά σε θάλασσα παράγουν προιόντα που περιέχουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις σε ιώδιο σε σχέση με άλλες περιοχές που δεν είναι κοντά σε θαλασσινό νερό. Μια άλλη πηγή ιωδίου είναι έτοιμα φαγητά, στα οποία έχει γίνει νωρίτερα προσθήκη ιωδιούχου αλατιού, καθώς κι η χρήση επιτραπέζιου ιωδιούχου αλατιού. Η χρήση του στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι αρκετά συχνή, ενώ στην Ευρώπη ποικίλει στις διάφορες περιοχές. Σύμφωνα με έρευνες στις Η.Π.Α. συχνά γίνεται χρήση κι ενός πολυβιταμινούχου σκευάσματος που περιέχει ιώδιο για την αποφυγή ανεπάρκειας, ενώ τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Η.Π.Α. χορηγούνται συμπληρώματα ιωδίου σε άτομα υψηλού κινδύνου, όπως οι έγκυες. Ακόμα, σύμφωνα με έρευνα το 2009, αξιολογήθηκε ότι η χορήγηση συμπληρωμάτων ιωδίου σε παιδιά, με ήπια ανεπάρκεια σε ιώδιο, συμβάλλει στη βελτίωση της αντιληπτικής τους ικανότητας. Στην Ιταλία (Σικελία) καταναλώνουν ιωδιούχο νερό, ενώ σε άλλες χώρες όπως η Κίνα, γίνεται προσθήκη ιωδίου στο τσάι. Στο Σουδάν και στη Γουατεμάλα έχουν γίνει δοκιμές για την προσθήκη ιωδίου στη ζάχαρη. Είναι πολύ σημαντικό να γίνει γνωστός ο εμπλουτισμός των ζωοτροφών σε ιώδιο, στη Βόρεια Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο, κι αυτό γιατί το γάλα των ζώων που κατανάλωσαν τη συγκεκριμένη τροφή, και κατά συνέπεια τα γαλακτοκομικά προιόντα, έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σε ιώδιο.

Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη (Recommended Daily Allowance, RDA)

Βρέφη 40-50μg

Παιδιά
1-3 έτη 70μg
4-6 έτη 90μg
7-10 έτη 120μg
11 έτη + 150μg
Eγκυμοσύνη 175μg
Θηλασμός 200μg
Ενήλικες άνδρες και γυναίκες 150μg
Μέγιστη ημερήσια πρόσληψη: 600μg

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμάται ότι περισσότεροι από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο μπορεί να έχουν έλλειψη ιωδίου με έως και 50 εκατομμύρια από αυτούς να πάσχουν από τα πιο σοβαρά συμπτώματα της ανεπάρκειας, όπως η εγκεφαλική βλάβη.

Σε μια μελέτη του ΠΟΥ το 2007 παρατηρήθηκε ότι, από τις 40 Ευρωπαικές χώρες που έλαβαν μέρος, οι 13 είχαν ανεπαρκή πρόσληψη ιωδίου. Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δίνεται σε βρέφη, νήπια και μικρά παιδιά, τα οποία ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, αφού μέσα από έρευνα του ΠΟΥ το 2004 εκτιμήθηκε ότι το 43% των παιδιών της Ευρώπης, ηλικίας 6-12 ετών είχαν ανεπαρκή πρόσληψη ιωδίου, ενώ το ίδιο προέκυψε κι από μελέτη το 2010 στη Μ.Βρετανία για το 51% των κοριτσιών σχολικής ηλικίας. Στις ευπαθείς ομάδες ανήκουν κι οι φυτοφάγοι (λόγω της μη κατανάλωσης ψαριών κι γαλακτοκομικών προϊόντων), άτομα που καταναλώνουν μειωμένες ποσότητες αλατιού λόγω κάποιας πάθησης (π.χ. υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα), καθώς κι άτομα που παρουσιάζουν αλλεργία σε τρόφιμα πλούσια σε ιώδιο (π.χ. ψάρι, γαλακτοκομικά προιόντα).

Η ανεπάρκεια ιωδίου εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Η σωστή ενημέρωση των καταναλωτών, από τη μία, κι η εντατική προσπάθεια και συνεργασία των κυβερνήσεων και της βιομηχανίας, από την άλλη, για τον εμπλουτισμό σε ιώδιο και την κατανάλωση ιωδιούχου αλατιού, θα μπορούσαν να βελτίωσουν κατά πολύ την κατάσταση.

Πηγή: mednutrition.gr